بررسی بازی Beholder 3

هر چه حکومت‌های سراسر جهان برای کنترل نارضایتی‌های مردمان خود به سراغ ابزار شنود و نظارتی پیشرفته‌تری می‌روند، شاهد تولید و انتشار تعداد بیشتری از محصولات سرگرمی هستیم که به این قبیل مسائل یا موضوعات نزدیک به آن‌ها همچون سانسور، سرکوب و ... می‌پردازند و افرادی که علاقه‌مند به نوشته‌های آلدوس هاکسلی و جورج اورول هستند، در سال‌های اخیر گزینه‌های بسیاری در عالم بازی‌های ویدئویی برای تجربۀ چنین روایت‌های پادآرمانشهری داشته‌اند. شرایط عالم سرگرمی و وضعیت زندگی مردم عادی، سبک و سیاق تازه‎ای از سیاست «نان و سیرک» را پدید آورده و ظاهراً به علت اینکه سهم کمتری از کیک ثروت برای افراد غیروابسته باقی‌مانده، با گسترش پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری جمعی و افزایش کمک هزینه‌های مربوط به محصولت سرگرمی، تولیدات در عرصه‌های مختلف سرگرمی به حدی زیاد شده که مردم وقت فکر کردن به ریشۀ مشکلات را نداشته باشند و به همین دلیل به جای گسترش کسب و کارهای خانگی در دوران تعطیلی و قرنطینۀ متأثر از همه‌گیری، شاهد رشد چشم‌گیر فروش بازی‌های ویدئویی و افزایش کاربران پلتفرم‌های پخش فیلم و سریال بودیم.

در چنین شرایطی بررسی عنوانی چون Beholder 3 کاملاً با پیام درونی آن در تضاد است، اینکه مخاطب بابت یک محصول سرگرمی پول پرداخت کند تا 10 الی 15 ساعت از زندگی خود را در بدترین حالت از یک حکومت تمامیت‌خواه صرف کند آن هم در حالی که در دنیای واقعی دموکرات‌ترین حکومت‌ها هم به لطف دوربین کنترل ترافیک، شبکه‌های اجتماعی، سیستم‌های مختلف خدمات اجتماعی و ... کنترل قابل توجهی روی جزئی‌ترین موارد زندگی افراد پیدا کرده‌اند و از سوی دیگر به لطف دعواهای آنلاینی که روز به روز احمقانه‌تر و رادیکال‌تر می‌شوند، حواس همه را به طور کامل از مشکلات واقعی پرت کرده‌اند. لازم به ذکر است که هیچ کس بیشتر از خود من واقف به این مسئله نیست که صحبت کردن در مورد این قبیل مسائل در قالب بررسی یک بازی ویدئویی کاری به شدت مضحک به نظر می‌رسد اما پررنگ‌‎‌ترین بخش از سری Beholder همین مسائل و مفاهیم است.

در Beholder 3 کنترل Frank Schwarz به مخاطب سپرده می‌شود، «فرنک» یکی از دهها کارمند دون پایه‌ای است که تصور می‌کند اگر سرش به کار خودش باشد، حکومت جنایتکار به سراغ او نخواهد آمد و به صورت کجدار و مریز می‌تواند از مواهب شغلی خود بهره برده و زندگی خوبی را برای خود و خانواده‌اش تدارک ببیند اما یک روز متوجه می‌شود که فایلی مربوط به نیروهای مخالف حکومت روی سیستم اداری او ظاهر شده و با وجود تلاش بسیار، موفق نمی‌شود تا قبل از دستگیر شدن این فایل را حذف کند.

این پاپوش فرنک را در برابر نیروهای امنیتی مخوف کشورِ Greatest Union (شوخی با اتحاد شوروی سابق) قرار می‌دهد و "قهرمان" تحت کنترل بازیکن، مجبور می‌شود برای فرار از تبعید ابدی به معادن مرگبار کار اجباری، همکاری به عنوان مخبر با دستگاه امنیتی را بپذیرد. فرنک که شغل خود را از دست داده، مجبور می‌شود در قالب مدیر یک ساختمان دولتی مشغول به کار شود در حالی که در واقع به عنوان مخبر دستگاه امنیتی باید در زندگی ساکنین سرک‌کشی کند. در این بین فرنک که با همسر و دو فرزند خود زندگی می‌کند، باید به مسائل خانوادگی خود هم به خوبی رسیدگی کند و همچنین موظف با ایجاد رابطه با همسایه‌ها و کمک کردن به آن‌ها، اطلاعات تازه‌ای برای نوشتن و ارسال گزارش‌های روزانه به وزارتخانه جمع‌آوری کند.

در قسمت اول از سری Beholder دقیقاً مثل خلاصه‌ای که ذکر شد، به عنوان سرایدار یک ساختمان ایفای نقش می‌کردیم و در قسمت دوم امور مربوط به یک دولت خودکامه از منظر امور اداری آن مورد بررسی قرار می‌گرفت. قسمت سوم تلفیقی از هر دوی این روایت‎هاست و به طوری که بعد از توانمندی خوبی که فرنک در امور سرایداری از خود نشان می‌دهد، بار دیگر این فرصت در اختیار او قرار می‌گیرد تا به عنوان کارمند مجدداً به طور مستقیم بخشی از مشکلِ جامعۀ خود باشد. Beholder 3 به خوبی توانسته تعادل مناسبی بین مسئولیت‌های اداری و امور مربوط به ساختمان برقرار کند و در کنار این دو مورد، برش‌هایی از زندگی همکاران و همسایه‌های فرنک هم ارائه کند تا مخاطب تصویر کامل‌تری از زندگی در کشوری با سیستم سیاسی مخوف و ضد مردمی در اختیار داشته باشد.

با این وجود انتخاب مسیر به طور کامل در اختیار خود بازیکن گذاشته شده و کاملاً آزاد هستید که فرامین سیستم را مو به مو اجرا کرده تا به واسطۀ این خوش خدمتی ترفیع درجه گرفته و از مواهب بیشتری برخوردار شوید، بدون توجه به اینکه انتخاب‌های شما زندگی افراد دیگر را به نابودی می‌کشانند و در عین حال می‌توانید در نقش انسانی صالح ظاهر شده و با کمک به دیگران، پایه‌های سیستم فاسدی که مجبور به کار برای آن هستید را از درون متزلزل کنید یا از گزینۀ سوم استفاده کرده و نه به سیستم اهمیت دهید و نه فرد خیرخواهی باشید بلکه از موقعیت خود برای نفع شخصی استفاده کنید. از این بابت Beholder 3 اثری شایستۀ تقدیر است و هر چند ساختار تاریخی آن (حوادث بازی از ابتدای ژوئن سال 1989 آغاز می‌شود) و تأکید بر شرایط کشورهای بلوک شرق در اوج جنگ سرد تا حدودی از شدت کاربردی بودن پیام آن می‌کاهد اما پیاده‌سازی چنین سوژه‌ای در فضایی امروزی پروژۀ بزرگی است که برای یک استودیوی مستقل با بودجۀ محدود، دردسرهای زیادی به همراه خواهد داشت.

از نظر گیم‌پلی کلیت طراحی همان چیزی است که در دو قسمت قبل دیدیم، تعدادی مأموریت اصلی توسط دستگاه امنیتی به فرنک ابلاغ می‌شود که او باید در مدت زمانی مشخص وظیفۀ محول شده را به سرانجام برساند. این مأموریت‌ها از مواردی مثل جا به جایی یک پیام یا بستۀ سرّی تا پاپوش درست کردن برای دیگر افراد از طریق کار گذاشتن دستگاه‌های نظارت در محل کار یا زندگی آن‌ها، سرک کشیدن در میان وسایلشان و گاهی حتی جاسازی مدارک جعلی می‌شود. در کنار این موارد، مأموریت‌های فرعی شامل رسیدگی به امور خانوادگی، کمک کردن به همسایه‌ای که برای درمان فرزند خود نیازمند پنی‌سیلین است و ... می‌شود که عمق بیشتری به کار ‌بخشیده است. مهمتر از همۀ این‌ها، رسیدگی به امور روزمره مثل بیرون گذاشتن زباله‌ها، تعمیر آبگرم‌کن و پرداخت قبوض هم باید به موقع انجام شوند چرا که غفلت از این بخش از زندگی فرنک، کم خطرتر از داستان جاسوسی بزرگی که درگیر آن شده نیستند!

طراحی بصری هم کماکان به همان صورت شخصیت‌های بی‌جزئیاتِ سیاه رنگ است که با فضای خاص Beholder 3 همخوانی بسیار خوبی دارد که البته مدل هر شخصیت شمایل خاص خود را دارد که با مدل مو، لباس و لوازم جانبی مزین شده‌اند تا همین مدل‌های ساده حالتی کاملاً منحصر به فرد داشته باشند. موسیقی متن هم تا حد زیادی یادآور تریلرهای سیاسی دهۀ هشتاد میلادی است که فضای جذابی توام با ترس و دلهره را پدید آورده‌اند و صداپیشگی هم به صورت اصوات نامفهوم انجام گرفته که هر شخصیت تُن صدایی مختص به خود داشته که با قرار گرفتن در کنار طراحی ظاهریِ منحصر به فرد هر شخصیت، به این آدمک‌های سیاه رنگ حس پویاییِ بیشتری بخشیده است.

وقتی در دنیایی زندگی می‌کنیم که حکومت‌های خودکامه و دیکتاتوری کماکان در آن وجود دارند و برخی از آن‌ها از قدرت نظامی، سیاسی یا اقتصادی قابل توجهی برخوردارند که نه تنها خون مردم خود را درون شیشه کرده، بلکه به کشورهای همسایۀ خود دست درازی می‌کنند یا از آن سر دنیا برای غارت منابع کشورهای کوچکتر نقشه می‌کشند، این همه صحبت در رابطه با یک بازی ویدئویی با چنین سوژه‌ای به نظر کاری عبث می‌آید اما برای افرادی که به لطف موقعیت خاص یا وابستگی خانوادگی به چنین سیستم‌هایی کماکان درک درستی از شرایطی که چنین حکومت‌هایی برای مردم عادی ایجاد می‌کنند ندارند، بازی Beholder 3 می‌تواند ابزار آموزشی مناسب و زنگ خطری قابل اعتنا باشد.